Ida en Een maaltijd in de winter

Dit weekend een film gezien en een boek gelezen waarvan de verhalen beide in Polen spelen en die beide enorme aanraders zijn!

De film heet kortweg Ida, de naam van het hoofdpersonage. Opgegroeid als wees in een klooster staat ze op het punt haar gelofte af te leggen en in te treden, maar voor het zover is wordt ze door moeder-overste erop uit gestuurd om haar enige nog levende familielid te ontmoeten: Wanda, de zus van haar moeder.

 

Hoewel Wanda aanvankelijk afwijzend reageert op de komst van haar nichtje besluit ze haar toch te vertellen over haar afkomst en haar familie en haar mee te nemen op een tocht naar het verleden.

 Wat volgt is een ontroerende, pijnlijke, maar soms ook grappige reis naar de geboorteplaats van Ida, waar ze de waarheid proberen te achterhalen over de dood van van haar ouders.

Die waarheid is bijna niet te verdragen en heeft consequenties voor hun beider levens, waarbij Ida de keuze tussen een leven in het klooster of daarbuiten zal moeten gaan maken.

Wat misschien het meeste opvalt aan deze film is de prachtige fotografie; ieder shot is een plaatje op zich. Maar ook de subtiliteit van het verhaal, de milde humor waardoor het dragelijk wordt en de fantastische actrices maken deze film heel erg de moeite waard.

Het boek Een maaltijd in de winter speelt zich ongeveer af in dezelfde periode waarin de ouders van Ida omgebracht zijn en ook zelfs in eenzelfde soort streek, maar het grote verschil is dat we hier de oorlog binnengevoerd worden door drie Duitse soldaten.

Het is hartje winter; ergens diep in de binnenlanden van Polen is een Duitse legereenheid neergestreken die zich daar voornamelijk bezig houdt met het fusilleren van Joodse gevangenen. Voor de drie soldaten een vreselijke, maar onontkoombare taak waar hun geestelijke gezondheid zeer onder lijdt.
De enige manier om hieraan te ontkomen is 'op jacht' gaan, dat wil zeggen: op zoek gaan naar Joden die zich in de bossen proberen te verschuilen.

Een maaltijd in de winter beschrijft hoe de drie mannen, die een diepe kameraadschap voor elkaar koesteren - het enige dat hen op de been lijkt te houden - door de sneeuw ploeteren, inderdaad een Joodse man vinden, een Poolse boer ontmoeten en met elkaar, tegen wil en dank, een geïmproviseerde maaltijd nuttigen.

Een klein verhaal met een grote zeggingskracht, heel mooi en zorgvuldig geschreven dat je als lezer laat voelen voor wat voor onmogelijke dilemma's gewone mensen in een ongewone, gruwelijke, onmenselijke tijd geplaatst worden.

de film:
Ida
regisseur: Pawel Pawlikowski

het boek:

Een maaltijd in de winter
Hubert Mingarelli
vertaling: Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre